Ενώ μπαρ και εστιατόρια είναι κλειστά, πραγματοποιείται αποθήκευση οινοπνευματωδών ποτών, κρασιού και μπύρας στα σπίτια προκειμένου η παραμονή στο σπίτι να γίνει πιο ευχάριστη και υποφερτή. Η κοινωνική απομόνωση, η αβεβαιότητα σχετικά με τις εξελίξεις αλλά και η πλήξη μπορούν να οδηγήσουν σε αύξηση κατανάλωσης αλκοόλ.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό περιοδικό για θέματα ουσιών «American Journal of Drug and Alcohol Abuse», όσο περισσότερο χρόνο είναι υποχρεωμένοι οι άνθρωποι να μείνουν στο σπίτι τους λόγω των περιοριστικών μέτρων (lockdown), τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να στραφούν στο ποτό και να κάνουν υπερβολική κατανάλωση.
Η συγκεκριμένη έρευνα αποτελεί την πρώτη έρευνα που κάνει αυτή τη συσχέτιση καταδεικνύοντας ότι το στρες της πανδημίας και των περιορισμών μπορεί να πυροδοτήσει μία στενότερη, ακόμη και στα όρια της εξάρτησης, σχέση με το αλκοόλ. Οι ερευνητές της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Τέξας πραγματοποίησαν δειγματοληπτική έρευνα (χρησιμοποιώντας διαδικτυακή έρευνα αυτοαναφοράς) σε 1.982 άτομα άνω των 18 ετών στις Η.Π.Α., με μέση ηλικία 42 ετών, κατά το πρώτο πανδημικό κύμα της άνοιξης (μέσα Μαρτίου έως τα μέσα Απριλίου 2020).
Από αυτούς, σχεδόν το ένα τρίτο (ποσοστό 34%) παραδέχτηκαν ότι κατέφευγαν στο αλκοόλ εν μέσω πανδημίας. Τα άτομα που έκαναν ήδη βαριά επεισοδιακή κατανάλωση αλκοόλ, το λεγόμενο binge drinking -ορίζεται συνήθως ως η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ, περίπου 5 ποτά οι άντρες και 4 ποτά οι γυναίκες σε διάστημα δύο ωρών- αύξησαν περισσότερο την κατανάλωση κατά τη διάρκεια της πανδημίας (60%) από ό,τι τα άτομα που δεν έκαναν αντίστοιχη κατανάλωση αλκοόλ στο παρελθόν (28%).
Σύμφωνα με την έρευνα, κάθε εβδομάδα παράτασης ενός lockdown αυξάνει τον κίνδυνο υπερκατανάλωσης αλκοόλ. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για όσους έχουν κατάθλιψη ή ιστορικό αλκοολισμού. Η έρευνα καταδεικνύει συσχέτιση ανάμεσα στον εγκλεισμό στο σπίτι και την κατανάλωση αλκοόλ λόγω του αυξημένου στρες που επιφέρει ο αυξημένος χρόνος παραμονής στο σπίτι, όπως προαναφέρθηκε, και οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι οι παρεπόμενες και ανεπιθύμητες επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 θα μπορούσαν να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού.
Παρότι η συντροφιά του αλκοόλ δύναται να φαντάζει θελκτική κατά την περίοδο του εγκλεισμού, οφείλουμε να είμαστε ενημερωμένοι για τις επιπτώσεις που επιφέρει η κατανάλωσή του:
Αλκοόλ και ανοσοποιητικό σύστημα
Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί έχουν καταδείξει ότι η κατανάλωση αλκοόλ δεν χρειάζεται να είναι χρόνια για να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία. Η κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, γεγονός το οποίο με τη σειρά του μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης ασθενειών. Η οξεία υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ επηρεάζει επίσης το ανοσοποιητικό σύστημα, κάτι ακριβώς αντίθετο από το ζητούμενο εν μέσω μίας παγκόσμιας πανδημίας.
Σύμφωνα με οδηγίες του εξέδωσε ο Π.Ο.Υ. συνίσταται η αποφυγή της χρήσης αλκοόλ σε συνδυασμό με αναλγητικά φάρμακα, καθώς το αλκοόλ παρεμβαίνει στην ηπατική λειτουργία με πιθανότητα ανεπιθύμητων ενεργειών συμπεριλαμβανομένης της ηπατικής ανεπάρκειας. Σε καμία περίπτωση η χρήση αλκοολούχων προϊόντων δεν θεωρείται μέτρο πρόληψης ή θεραπείας έναντι του COVID-19.
Ψυχική υγεία
Η Διαταραχή Χρήσης Αλκοόλ (Δ.Χ.Α.) αποτελεί την τρίτη σε συχνότητα διαταραχή ψυχικής υγείας στον κόσμο. Η σημερινή πανδημία μπορεί να διαταράξει τις ισορροπίες των ανθρώπων που ήδη πάσχουν από Δ.Χ.Α. ή να οδηγήσει άλλα άτομα στην αύξηση της χρήσης μέσα από το στρες που μπορεί να επιφέρει.
Αλκοόλ και καραντίνα
Ως ψυχοτρόπος ουσία, το αλκοόλ επηρεάζει επίσης και την ικανότητα λήψης αποφάσεων κάνοντας τα άτομα περισσότερο ευάλωτα σε κινδύνους, όπως πτώσεις, τραυματισμοί ή εκδήλωση βίας, όταν περιορίζονται μαζί με άλλους ανθρώπους. Η κατανάλωση αλκοόλ είναι επίσης γνωστό ότι αυξάνει την εκδήλωση των συμπτωμάτων κατάθλιψης, άγχους, φόβου και πανικού – συμπτώματα που μπορεί να ενταθούν κατά την απομόνωση και τον αυτοπεριορισμό.
Πώς να αντιμετωπίσετε το COVID-19 χωρίς να πίνετε υπερβολικό αλκοόλ;
Σύμφωνα με την ενημέρωση για τη χρήση αλκοόλ κατά την πανδημία COVID-19 από τον Κλάδο Ουσιοεξαρτήσεων της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, υπάρχουν κάποιες ενέργειες οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στην αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ. Αυτές είναι:
- Επικοινωνία με άλλα άτομα με τη χρήση της τεχνολογίας.
- Προσφορά βοήθειας σε άλλα άτομα. Στρέφοντας την προσοχή μας στη βοήθεια άλλων, θα μας βοηθήσει να καταπολεμήσουμε το δικό μας άγχος.
- Κατανάλωση υγιεινών και ισορροπημένων γευμάτων.
- Να πίνουμε αρκετό νερό.
- Άσκηση μέσα ή έξω μία φορά την ημέρα.
- Να κοιμόμαστε καλά αποφεύγοντας τις οθόνες πριν την κατάκλιση, μειώνοντας την καφεΐνη και διαμορφώνοντας ένα ξεκούραστο περιβάλλον.
- Απενεργοποίηση – έλεγχος των μέσων ενημέρωσης και της λήψης πληροφοριών. Η 24ωρη ενημέρωση και η συνεχής αναζήτηση μπορεί να αυξήσουν τα συναισθήματα άγχους.
- Ενασχόληση με ευχάριστες δραστηριότητες, όποιες κι αν είναι αυτές για τον καθένα μας.
- Επαφή με τη φύση. Η διαμονή σε χώρους πρασίνου μπορεί να ωφελήσει τόσο την πνευματική όσο και τη σωματική μας ευεξία. Εάν δεν μπορούμε να βρεθούμε έξω, μπορούμε να δοκιμάσουμε να διαμορφώσουμε τον χώρο, ώστε να δέχεται περισσότερες επιδράσεις από το περιβάλλον (ανοικτά παράθυρα, φυσικός φωτισμός).
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επισημαίνει ότι οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας θα πρέπει να προετοιμαστούν για μια έξαρση αιτημάτων θεραπείας και παρεμβάσεων που θα προέλθει από τα μέτρα για την πανδημία και την κοινωνική αποστασιοποίηση.
Η κατανάλωση αλκοόλ αποτελεί εσφαλμένα μία «αθώα» και καθιερωμένη κοινωνική δραστηριότητα. Στην ελληνική κοινωνία είναι συνυφασμένη με την διατήρηση επαφών σε οικογενειακό, φιλικό αλλά και επαγγελματικό επίπεδο. Ωστόσο, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αποτελέσει μηχανισμό αντιμετώπισης των κοινωνικών γεγονότων που έχουμε κληθεί να αντιμετωπίσουμε. Η κατανάλωση αλκοόλ είναι μία συνήθεια η οποία ενέχει κινδύνους σε πολλαπλά επίπεδα για το άτομο και μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική κατανάλωση, αλλά και σε εξάρτηση.
Η αντίληψη του «ένα ποτήρι απλώς για να βγει πιο εύκολα η καραντίνα» μπορεί να οδηγήσει σε μία καθιερωμένη πρακτική αντιμετώπισης των προβλημάτων μας μακροπρόθεσμα. Συνεπώς, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από όλους μας, ώστε οι επιπτώσεις του εγκλεισμού να είναι όσο το δυνατό λιγότερο επιβλαβείς για τη σωματική και ψυχική μας υγεία μας.
Γράφει η Έφη Δρακάκη- Κοινωνιολόγος, Μ.Δ.Ε. Ποινικό Δίκαιο και Εξαρτήσεις.
Πρώτη δημοσίευση του άρθρου στο https://yourearticles.com
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου
Διαδικτυακές πηγές:
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/00952990.2020.1832508?scroll=top&needAccess=true&fbclid=IwAR3FWv4suZx0CueltUujBDeww4VLB9RG7zSu136MHtK2UTbD-o_Q6rKkIY8&
http://psych.gr/enimerosi-gia-ti-chrisi-alkool-kata-tin-pandimia-covid-19-apo-ton-klado-oysioexartiseon-tis-ellinikis-psychiatrikis-etaireias/?fbclid=IwAR0zXCfRjCvEVDaSTBZw9GmcD1G92fny1WPAyZxCty-Oz2SbR5NoA7iHOIU