Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια συναρπαστική, αλλά και συνάμα προκλητική περίοδο τόσο για την γυναίκα όσο για το ζευγάρι και τον μελλοντικό πατέρα ξεχωριστά.
Η προετοιμασία του ερχομού ενός παιδιού είναι φυσιολογικό να προκαλεί ανησυχίες και φόβους καθώς πρόκειται για μια αλλαγή. Κάθε αλλαγή, μικρή ή μεγάλη, δημιουργεί το αίσθημα του άγχους, γιατί συχνά αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μπορούμε να είμαστε εντελώς προετοιμασμένοι ή να έχουμε σε όλα τον έλεγχο.
Η εγκυμοσύνη αποτελεί από μόνη της μια αγχωτική κατάσταση, αφού οι γυναίκες αρχικά έρχονται αντιμέτωπες με ορμονικές και σωματικές αλλαγές οι οποίες με την σειρά τους επιδρούν ως έναν βαθμό στην ψυχική ευεξία. Η ψυχολογία μπορεί να επηρεαστεί επίσης από την διαδικασία των ιατρικών εξετάσεων που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι οποίες οδηγούν σε ένα επιπλέον άγχος. Πολύ συχνά αναδύεται ο φόβος για την υγεία της εγκύου και του μωρού και η αγωνία για μια ομαλή κύηση χωρίς επιπλοκές και προβλήματα.
Αλλαγές στην διάθεση και στην ψυχική υγεία παρατηρούνται τόσο στις μητέρες όσο και στους πατέρες και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μετά τη γέννηση ενός παιδιού. Θα αναδυθούν αισθήματα άγχους, δυσφορίας, ευερεθιστότητα, ευμεταβλητότητα στην διάθεση, θα εκδηλωθούν φόβοι και ανησυχίες, αλλά χρειάζεται να εξεταστεί το όριο ανάμεσα στα φυσιολογικά και παθολογικά συμπτώματα. Το όριο αυτό βρίσκεται στην ένταση και στον βαθμό που το άτομο δυσφορεί και που όλο αυτό δυσκολεύει την λειτουργικότητά του. Επομένως, είναι καλή ιδέα να παρακολουθεί το ζευγάρι τους εαυτούς τους, ώστε να είναι σε θέση να αναζητήσουν εγκαίρως ψυχολογική βοήθεια από τον ειδικό.
Η εγκυμοσύνη αναμφίβολα φέρνει ανάμεικτα συναισθήματα. Συναισθήματα ενθουσιασμού και χαράς, φόβου και ανησυχίας. Τα συναισθήματα είναι εντονότερα και δυσκολότερα όταν η εγκυμοσύνη συμβαίνει πρώτη φορά, είναι απρογραμμάτιστη ή ενυπάρχει κάποιος άλλος στρεσογόνος παράγοντας ή κάποιες ψυχολογικές δυσκολίες που επιβαρύνουν περισσότερο την ψυχική υγεία.
Ήπιες συναισθηματικές διαταραχές παρουσιάζονται με μεγαλύτερη συχνότητα στην περίοδο που προηγείται κι έπεται του τοκετού. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι διαταραχές αυτές διαρκούν μερικές εβδομάδες και πολλές φορές αποθεραπεύονται χωρίς αγωγή.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει δημιουργηθεί έντονο ενδιαφέρον για την επιλόχεια κατάθλιψη και την επιλόχεια αγχώδη διαταραχή, η οποία συχνά εμφανίζεται με την μορφή της ανησυχίας και συνοδεύεται από αισθήματα μιας επικείμενης καταστροφής και αποτυχίας. Για παράδειγμα, το ζευγάρι μπορεί να αισθάνεται ανίκανο ως προς το να γίνουν «καλοί γονείς» κάνοντας αρνητικές σκέψεις για τους ίδιους και το μωρό τους. Ανησυχούν υπερβολικά και νιώθουν πως θα αποτύχουν.
Η επιλόχειος κατάθλιψη βιώνεται από μία στις δέκα μητέρες και από έναν στους είκοσι πατέρες και η πλειονότητα των περιστατικών εμφανίζεται στο πρώτο τρίμηνο μετά τον τοκετό. Ιδιαιτέρως ευάλωτες είναι οι γυναίκες εκείνες με προϋπάρχον ψυχιατρικό ιστορικό.
Η συνολική φροντίδα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να περιλαμβάνει ψυχοκοινωνική υποστήριξη, συμβουλευτική, εξειδικευμένες ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις, και, όπου κρίνεται απαραίτητο, φαρμακευτική αγωγή. Στην καθημερινότητα η φροντίδα του εαυτού αντικατοπτρίζεται στην υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, στην σωματική άσκηση, στον επαρκή και ποιοτικό ύπνο και σε ενασχόληση με δραστηριότητες που προσφέρουν προσωπική ευχαρίστηση και χαλάρωση.
Γράφει η Ελένη Νικολιδάκη- Ψυχολόγος
Επιμέλεια άρθρου: Ευγενία Κελαράκου